ریشه واژه لکی «وا» vâ به معنی باد :
واژه فارسی «باد» در زبان لکی به گونه ی «وا» vâ (در مناطق الشتر، کوهدشت و رومشکان طرهان به گونه ی «وای» vây ) به کار می رود.
در زبان اوستائی «واتَ» vâta و در پهلوی «واد» wâd و «وای» vây و در پازند «وات» wât به معنی باد، ایزد باد می باشد. روز 22 ماه زرتشتیان به همین نام خوانده می شود. همچنین در زبان اوستائی «وَیو» vayu به معنی هوا، ذکر شده است.
در سنسکریت ودایی «ووت» vuta ( ) به معنی باد، خدای باد، و «وَیو» vayu به معنی هوا، می باشد.
نام باد در زبان پهلوی به گونه ی «وات» vât ( «وای» vây ) می باشد، و همچنین در زبان پهلوی واژه ی «وای» wây به معنای «هوا» آمده است ، این واژه قابل مقایسه با واژه لکی «وا» wâ به معنای «هوا» است.
در اوستا واژه ی «واتو برتَ» vâto bereta به معنای باد برده است، معادل این واژه در گویش لکی واژه «وابردی» vâ berdy به همان معنای باد برده است.
واژه ی «باد» در خوارزمی «واد» wâd - یغنابی «ووت» wot - روشانی «بوذ» boz - آسی (لهجه ی دیگوری) «وَد» wad - سغدی w' t یا wât - تاجیکی کنونی «بود» bod - کردی مهابادی «با» bâ («بای» bây ) و در فریزندی، یرنی و نطنزی به گونه ی vâj گفته می شود. در زبان دری «واد» و در گویش های سمنان - سرخه - لاسگرد - شهمیرزاد و گویش پیشین نراق «وا» به معنی «باد» می باشد. و در گویش های گیلانی به دو گونه «وا» vâ و «باد» bâd گفته می شود. در گویش بیذُوُی و کرمان و دلیجان «واد» vâd و در سنگسر «وه» ve و در کهکیلویه و بویر احمدی «بای» bây و در آشتیان «وَاد» همه به معنی «باد» گفته می شوند.
در متن مانوی به «بادخشک و سوزان» هُشَگ hošag گفته می شود که خود واژه ی «خشک» در زبان لکی و گویش لری و راجی دلیجان به گونه ی «هُشک» hošg تلفّظ می گردد.
در پهلوی «هُشک» hušak و در گویش های بیذُوُی و یزد و قالهر و میمه «هشک» hošk و در دلیجان «هشک» hošg به معنی «خشک» می باشد.
می بینیم که حرف «خ» در زبان پهلوی نیز (در پاره ای از واژه ها) به گونه ی «هـ » تلفّظ می شده و باز به طور نمونه واژه ی «خنک» در پهلوی «هونَک» hunak و در زبان لکی و گویش لری «هَنِک» honek تلفّظ می گردد.
در زبان فرانسه «ونت» vent ، در زبان روسی «ویت» weet و در انگلیسی نیز «وایند» wind همه به معنی«باد» است.
منابع :
1-پیوند واژه های لری با دیگر زبان های آریائی ، ایرج محرّر، نشر بلخ ، 1384
2-گویش لکی بازمانده ای از زبان های باستان، سیدحشمت الله موسوی و شهناز عزیزی، تهران : پیشرو مبتکران ، 1393
ریشه واژه لکی «وَر» var به معنی برف 